اولین کشور صنعتی جهان؛ نگاهی کوتاه به یک تحول تاریخی
اولین کشور صنعتی جهان عنوانی است که بیتردید به بریتانیا تعلق میگیرد؛ کشوری که در میانههای قرن هجدهم با آغاز انقلاب صنعتی، مسیر تاریخ بشر را برای همیشه تغییر داد. در این دوران، زندگی اجتماعی مردم اروپا، که پیشتر در روستاها و شهرکهای کوچک متمرکز بود، دگرگون شد و ساختارهای جدید اقتصادی و اجتماعی شکل گرفت.
انقلاب صنعتی با مجموعهای از تحولات همراه بود؛ از پیشرفتهای چشمگیر در کشاورزی مکانیزه گرفته تا افزایش جمعیت و مهاجرت گسترده مردم از روستاها به شهرها. در این دوره، ورود ماشینهای جدید مانند چرخ ریسندگی جنی و دستگاههای نساجی، تولید کالا را با سرعتی بسیار بالاتر از قبل ممکن ساخت. استفاده از منابع جدید انرژی نظیر زغال سنگ و بخار، به جای نیروی انسانی و حیوانی، کارخانههای عظیمی را به حرکت درآورد که چهره اقتصادی و فیزیکی شهرها را تغییر داد.
با رشد صنعت، نیاز به نیروی کار نیز افزایش یافت. بسیاری از زنان و کودکان وارد بازار کار شدند و با دستمزدهای ناچیز، تحت شرایط بسیار سخت و طاقتفرسا، در کارخانهها مشغول به کار شدند. طبق گزارش منابع معتبری چون نشنال جئوگرافیک، کودکان به دلیل دستان کوچکتر خود برای کار با ماشینآلات نساجی انتخاب میشدند و اغلب روزانه بیش از 14 تا 16 ساعت کار میکردند. نبود قوانین حمایتی از کارگران، شرایط دشواری را برای این قشر به وجود آورده بود.
در همین دوره، در سوی دیگر اقیانوس، ایالات متحده آمریکا نیز تحولات صنعتی خود را آغاز کرد. دوران ریاستجمهوری توماس جفرسون و وقوع جنگ 1812 میان آمریکا و بریتانیا، موجب محدودیت واردات از اروپا شد. این تحریمهای تجاری باعث شدند که آمریکا به توسعه تولیدات داخلی روی آورد و مسیر صنعتی شدن را در پیش گیرد؛ هرچند با فاصلهای نسبت به بریتانیا.
یکی از چهرههای مهمی که مفهوم انقلاب صنعتی را تحلیل و تبیین کرد، آرنولد توینبی، تاریخنگار اقتصادی انگلیسی بود. او برای اولین بار واژهی "انقلاب صنعتی" را برای توصیف تحولات اقتصادی و اجتماعی گستردهای که بین سالهای 1760 تا 1840 در بریتانیا رخ داد، به کار برد. تحلیلهای توینبی نقش مهمی در فهم بهتر این دوران ایفا کرده و تأثیرات بلندمدت آن را بر تاریخ بشر روشن ساخته است.
عوامل متعددی موجب شدند تا بریتانیا زودتر از سایر کشورها به اولین کشور صنعتی جهان تبدیل شود. وجود ذخایر عظیم زغال سنگ نزدیک به سطح زمین، زمینهای مسطح مناسب برای ساخت کانالهای ارتباطی، سابقه طولانی تجارت بینالمللی، وجود سرمایهگذاران و بانکهای حمایتی، و قوانین ثبت اختراع قوی، همه دست به دست هم دادند تا این کشور بتواند به سرعت مسیر صنعتی شدن را طی کند. شمال انگلستان، به ویژه مناطقی مانند منچستر و لیدز، به مراکز اصلی صنعتی شدن تبدیل شدند و شاهد رشد خیرهکننده کارخانههای بزرگ و پیشرفت تکنولوژی بودند.
اما این تنها آغاز داستان است. پیامدهای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی انقلاب صنعتی بسیار گستردهتر و عمیقتر از آن است که در این خلاصه کوتاه بگنجد. از تغییرات در ساختار خانواده گرفته تا رشد شهرنشینی، از پیدایش طبقه کارگر صنعتی تا تأثیرات جهانی این دگرگونی عظیم، همه بخشهایی هستند که در متن اصلی مقاله به تفصیل بررسی شدهاند.
اگر علاقهمند هستید که داستان کامل اولین کشور صنعتی جهان، جزئیات بیشتر درباره شرایط کارگران، تحولات اقتصادی و روند گسترش این انقلاب در نقاط مختلف جهان را بخوانید، میتوانید به مقاله کامل ما مراجعه کنید.
منبع: مجله ازهیچ!